Discriminatie van vaders in rechtszaken:
een stille ongelijkheid
In het familierecht worden vaders nog te vaak systematisch benadeeld. Hoewel de wet uitgaat van gelijkwaardigheid tussen ouders, laat de praktijk vaak een ander beeld zien. Bij conflicten over gezag, omgang of verblijf, wordt de moeder regelmatig als ‘primaire verzorger’ gezien, terwijl de rol van de vader onderbelicht blijft of zelfs actief wordt gemarginaliseerd. Deze vorm van institutionele discriminatie is niet altijd zichtbaar of uitgesproken, maar ze is er wel.
Vaders moeten vaker vechten om serieus genomen te worden, hun betrokkenheid wordt sneller in twijfel getrokken, en hun wensen stuiten vaker op weerstand. Zelfs wanneer een vader aantoonbaar een liefdevolle, betrokken ouder is, wordt hij te vaak buitenspel gezet.
Deze ongelijke behandeling is niet alleen onrechtvaardig voor vaders, maar vooral schadelijk voor de kinderen. Want kinderen hebben recht op beide ouders – ook als die ouders niet meer samen zijn.
"Gelijkheid voor de wet betekent ook gelijke kansen voor vaders. Wanneer vooringenomenheid het ouderschap ondermijnt, is niet alleen de vader de dupe – maar vooral het kind."
Onbewuste vooroordelen in het familierecht
Hoewel het familierecht in theorie uitgaat van gelijkwaardigheid tussen ouders, blijkt in de praktijk vaak iets anders. Veel vaders voelen zich structureel benadeeld – niet alleen door uitspraken van de rechter, maar ook in het hele proces dat daaraan voorafgaat. Van jeugdzorgrapporten tot gesprekken met hulpinstanties: onbewuste aannames over de rol van vaders spelen een grotere rol dan we willen toegeven.
Vaders worden nog te vaak gezien als de secundaire opvoeder, als een ‘aanvulling’ op de moeder, in plaats van als volwaardige primaire verzorger. Dit beïnvloedt hoe hun betrokkenheid wordt beoordeeld, hoe serieus hun zorgen worden genomen, en welke kansen zij krijgen om een actieve rol te blijven spelen in het leven van hun kind. Wanneer deze vooroordelen niet worden doorbroken, ontstaat er een structurele ongelijkheid die niet alleen vaders raakt – maar vooral kinderen berooft van het recht op twee betrokken ouders.
De noodzaak van juridische bewustwording
Om structurele ongelijkheid tegen vaders in familierechtzaken te doorbreken, is meer nodig dan individuele inzet – het systeem zelf moet veranderen. Vaders moeten niet alleen weten wat hun rechten zijn, maar ook erkennen dat ze opereren binnen een juridisch kader waarin traditionele opvattingen over ouderschap nog steeds doorwerken.
Bewustwording is een collectieve verantwoordelijkheid. Vaders moeten zich durven uitspreken, juridische hulp zoeken die hun positie serieus neemt, en het systeem blijven aanspreken op eerlijkheid en transparantie. Tegelijkertijd moeten rechters, jeugdzorginstanties en advocaten worden opgeleid om onbewuste vooroordelen te herkennen én te corrigeren.
Gelijkwaardig ouderschap mag geen gunst zijn, maar moet gewaarborgd worden door een rechtvaardig systeem. Alleen dan kunnen we spreken van echte bescherming van het kind – via échte gelijkheid tussen ouders.
